Vài suy nghĩ về biện pháp cứu Vinashin

Khi bàn về sự cần thiết phải có biện pháp cứu Vinashin người ta thường nói chung chung tới chiều dài 3200 km đường biển,coi như có biển dài,nhất định phải có công nghiệp đóng tàu.Điều đó chỉ đúng để khích lệ tinh thần dân tộc,vì đây là công trình Nhà nước tức công ty của toàn dân,ai ai cũng là cổ đông của cái công ty tập đoàn này,nên phải chịu khó oằn lưng nuôi và tin tưởng trông cậy vào nó.Nhưng là một cổ đông,dù là một cổ đông hạng bét như tôi,chúng ta liệu có quyền hỏi Vinashin như một cổ đông hỏi ban điều hành trước khi có những biện pháp bơm tiền nuôi nó.Bởi vì,không phải cứ có biển dài là phải đóng tàu xuất khẩu. Cũng như thế,những thành tích mà Vinashin đã làm được ,được đánh giá là… “Từ chỗ vốn chủ sở hữu chỉ hơn 100 tỷ đồng và chỉ đóng được tàu 1 nghìn đến 3 nghìn tấn., đến nay vốn chủ sở hữu của Vinashin tăng lên 8 nghìn tỷ đồng, giá trị tài sản 104 nghìn tỷ đồng. Tổng số đến năm 2009, Vinashin đã nộp vào ngân sách Nhà nước trên 3.300 tỷ đồng, đóng được tàu hàng đến 53 nghìn tấn, tàu chở dầu thô đến 105 nghìn tấn.” tức là chúng ta chỉ thấy những con số về một đơn vị phình to ,đóng tàu to chứ hiệu quả đem lại cho nền kinh tế quốc dân ,cho an ninh bảo vệ tổ quốc vẫn là còn là một ẩn số
1/Trong những năm vừa qua,Vinashin đã giành được một số hợp đồng đóng tàu xuất khẩu,vậy hiệu quả kinh tế của nó ra sao ,cần có một vài con số cụ thể? Có lẽ đây không phải là một con số bí mật thuộc phạm vi quản lý quốc gia ,và cũng không thuộc phạm vi bí mật kinh doanh quốc tế vì các nhà môi giới mua bán tàu đều biết rất rõ.Và cũng chẳng cần phải chờ thanh tra kiểm toán mới có con số này vì Vinashin đã công bố luôn luôn có KPMG,công ty kiểm toán quốc tế lừng danh giúp sức ,còn việc thanh tra là việc tìm các sai sót trong quản lý để trừng trị tham lận.Các loạt tàu 6.500 dwt,11.500 dwt,22.000 ,tàu dầu ,tàu chở hóa chất,tàu sê ri Diamond 53.000 dwt …lời lãi ra sao,khấu hao được tính thế nào ? Trên cơ sở ,tổng kết những con số cụ thể mới có phương hướng đầu tư đúng mức
2/Giả sử tính toán thấy kinh doanh đóng tàu xuất khẩu vẫn có lời,thì phương hướng của Hội đòng quản trị Vinashin báo cáo Chính Phủ …”sơ bộ tính toán các năm 2010-2012 còn lỗ, dự báo năm 2013, 2014 bắt đầu có lãi và sau 2015 phát triển ổn định. …” tức là tới năm 2013 thì phục hồi trả hết nợ và 2015 bắt đầu có lãi (!!) là dựa trên cơ sở nào ,từ những dự báo tại phố Ngọc Khánh hay những dự báo trên cơ sở của Lloy’d,Drewry…,một vài tổ chức nghiên cứu dự báo bài bản. Như chúng ta đều biết,đóng tàu là một thị trường toàn cầu ,cung luôn lớn hơn cầu .Khi đã nhẩy vào canh bạc đóng các con tàu bulker,tàu chở hóa chất,tàu chở ô tô …Vinashin đã đầu tư hối hả và thực sự đang lạc trong mê hồn trận của thị trường này.Trên một số bản tin nội bộ,trước khi bỏ một tí tiền khích lệ đầu tư cho những người nông dân Hải Hậu đã cả gan tự mình đóng tàu lớn (dự án Hoàng Anh đã phá sản!),Vinashin đã gọi họ một cách thân mật là những anh Hai Lúa Đóng Tàu.Không rõ anh Hai Lúa Vinashin có quá tự tin với các dự báo liều mạng cho năm 2015 không?Người dân chỉ thấy việc đã qua,để giành được 1,5% trên thị phần đóng tàu thế giới và được xếp thứ năm trong bảng sắp hạng thế giới đóng tàu,Vinashin đã đổ một đống tiền với những hệ quả như mọi người đã rõ.(Xem hình kèm theo :bảng sắp hạng đóng tàu trong Từ Điển mở Wikipedia chữ Shipbuilding)
3/Hướng “nội địa hóa 60%” đã đạt kết quả ra sao hay chỉ là một vài nhà máy được ưu ái đi cạnh tranh không lành mạnh với những đơn vị cùng ngành nghề và đạt được mấy dòng trong báo cáo : “ Vinashin cũng tự mình sản xuất được thép đóng tàu, cần cẩu-150 tấn lắp ráp động cơ 8.400 mã lực, dây hàn lõi thuốc.... mà 5 năm trước phải nhập ngoại...” Không rõ xã hội có hoan nghênh Vinashin “tự mình làm được “ hay không hay đặt dấu hỏi về hiệu quả ,về mong muốn Vinashin thực hiện hợp tác với toàn xã hội,như một nhánh trong chuỗi phân công lao động toàn cầu .Theo tôi,nên xóa bỏ triệt đề nhiệm vụ này của Vinashin,mà nội địa hóa là nhiệm vụ của cả nền công nghiệp đang xây dựng một công nghiệp phụ trợ.Vinashin cũng như các ngành kinh tế khác đặt ra các nhu cầu cho nền kinh tế quốc dân và cùng hợp tác giải quyết .Các nhà máy thuộc công nghiệp phụ trợ này cần được trả về đúng địa chỉ của nó ,cần được giải tư
4/Các con tàu bán vũ trang và vũ trang thuộc nhiều lực lượng (tuần tra,kiểm ngư,tàu chiến) có được đóng tại các đơn vị của Vinashin không ? Người dân sẽ rất hoan nghênh khi được biết Vinashin giúp sức tăng cường sức mạnh thật sự trên biển dù biết rằng đóng tàu không phải là một ngành kinh doanh kiếm lời.Ở nhiều nước,đóng tàu dân sự và quân sự có một mối liên hệ hết sức mật thiết.Nhiều con tàu chiến được đóng tại xưởng dân sự ,kể cả việc lắp các vũ khí thông thường lên tàu.Chỉ khi lắp các khí tài điện tử ,con tàu mới cần được điều về xí nghiệp quân sự đặc biệt.Tại các nhà máy đóng tàu Trung Quốc cũng áp dụng phương pháp tương tự như thế,trong Tập Đoàn Đóng Tàu Trung Quốc CSSC có vụ hải quân theo dõi việc đóng các tàu quân sự.
Tóm lại, trước việc Vinashin quyết định “tái cơ cấu toàn diện” và được Phó Thủ Tướng Nguyễn Sinh Hùng khẳng định “ Vinashin mới sẽ mang một bộ mặt “mới”, không có nhiều ngành nghề như trước đây. Như thế “Vinashin mới” sẽ đủ sức để khắc phục hậu quả mà Vinashin “cũ” để lại” ,người ta có cảm giác là chỉ cần cắt bỏ các đầu tư dàn trải là giải quyết xong bài toán Vinashin mà trên thực tế,không bao giờ giải quyết được nếu không trả lời được câu hỏi :Chúng ta đóng tàu để làm gì ?