Bài trên Tuổi Trẻ
Bài đăng trên Tuổi Trẻ Cuối Tuần ngày thứ sáu 28/08/2015 .Tôi chỉ mong chân dung Ngô Văn Năm sẽ được treo trang trọng tại các cơ sở đóng tàu ,trước hết là tại trụ sở Tổng Công Ty Đóng Tàu Việt Nam .Mặc dù bài báo đã phải bỏ chi tiết về cậu thợ Năm Hộ,"đệ tử" của Năm Dảnh ,nhưng trong cậu chuyện với gia đình bác Ngô Văn Năm ,Năm Hộ và Tô Ký đã luôn được nhắc tới với sự chân thành,kính trọng
Vào những ngày Sài Gòn –Gia định sôi sục không khí cướp chính quyền ,mùaThu năm 1945,chi ủy nhà máy Sa son dưới sự chỉ huy của bí thư Tư Bầy (Đôn Văn Bầy) bàn luận sôi nổi về việc tổ chức bộ máy điều hành công xưởng trong tương lai .Ai sẽ là người cầm đầu cái cơ sở công nghiệp to lớn này ,một căn cứ công nghiệp hải quân bậc nhất Đông Nam Á với hơn hai nghìn công nhân viên trình độ từ đại học tới sơ cấp thợ thuyền.Như ta đều biết ,Ba Son được gấp rút thành lập chỉ vài năm sau khi Pháp chiếm đồn Kỳ Hòa –tiền đồn bảo vệ Sài Gòn-vào năm 1861 và hai chiếc ụ chìm để sửa chữa tàu đã được gấp rút xây dựng sau đó :ụ Antoine một nghìn tấn còn ụ Paviller một vạn tấn khánh thành năm 1888.Trước khi có ụ chìm,nhà máy cũng đã mua chiếc ụ nổi một vạn tấn từ hãng Randolph’s Glasgow Anh Quốc .Cho tới năm 1945,sau gần một thế kỷ tồn tại Ba Son đã là một cơ sở công nghiệp khá hoàn chỉnh ,bao gồm từ khâu tạo phôi là đúc rèn tới khâu gia công cơ khí ,lắp ráp tàu bằng cách tán ri vê ,tới khâu hạ thủy tàu .Các công nghiệp phục vụ như làm ống đồng ,may buồm ,dây nhợ,sửa chữa lắp ráp vũ khí,chế tạo ngư lôi …cũng được hình thành .Và người đứng đầu Ba Son là các kỹ sư hải quân Pháp ,được đào tạo tại các trường khá nổi tiếng của nước này.Ngoài sửa chữa,đóng mới phục vụ hải quân Pháp trên chiến trường Đông Dương và Trung Quốc,Ba Son còn là cơ sở cho các công ty vận tải viễn dương Pháp như Messageries Maritime (MM- Đầu Ngựa) và Chargeur Réunis (hãng Năm Sao) vì Sài Gòn đã được các hãng này chọn là cảng mẹ,sau Marseille.Để tăng cường khoa học công nghệ cho mình ,nhằm chế tạo những con tàu tốt nhất đi sang vùng Viễn Đông ,xưởng đóng tàu của hãng Năm Sao còn trưng dụng cả kỹ sư Dupuy de Lôme là một nhà đóng tàu hàng đầu ,tên tuổi được ghi trong lịch sử hàng hải mà những sinh viên đóng tàu toàn thế giới đều được nghe tên khi học tại trường.Người cầm đầu Ba Son cũng chẳng kém .Người ta thường nhắc tới giám đốc Edmond Récopé ,một kỹ sư hải quân ,được cử sang điều hành Ba Son khi mới 29 tuổi .Chính ông là người phát minh ra chiếc tàu ngầm tí hon có thể mang ngư lôi với cái biệt danh “Vedette du comte Récopé ”-chiếc thuyền máy của bá tước Récopé “.Qua các cuộc thảo luận sôi nổi ,cả với Thành ủy Sài Gòn –Gia Định,tất cả hầu như nhất trí :người cầm đầu Ba Sơn không ai khác sẽ là họa đồ viên Năm Dảnh,một thợ “cổ trắng” ,một người ngoài Đảng nhưng là thành viên tích cực nhất trong Hội Ái hữu Ba Son,một người anh ,một “thợ chú” của Năm Hộ -chi ủy viên Ba Son –lúc này còn đang trong lao tù Côn Đảo sau vụ đình công cách đó năm năm ,1940
Sàn phóng dạng vẽ hình con tàu to bằng thực .Các nét vẽ được tạo thành bằng các thanh lát và có các “con cóc” chặn giữ
Năm Dảnh là ai ?
Năm Dảnh là tên thân mật gọi trong gia đình khi Ngô Văn Năm còn nhỏ.Sinh ra từ một gia đình nông dân tại xã Đông Hưng Thuận Gò Vấp (nay là phường Trung Mỹ Tây quận 12) ,Năm Dảnh phải bỏ học sớm để kiếm sống,sau khi người cha đã qua đời khi anh còn nhỏ tuổi.Vào lúc này,Ba Son đang mở rộng sản xuất,cần tuyển nhiều thợ thuyền vào làm việc,Ngoài số đào tạo tại Trường Bá Nghệ Sài Gòn (tức Cao Thắng ngày nay),công xưởng còn mở thêm trường dạy nghề mang tên “École des apprentis de l’Arsemal de Saigon” và tuyển dụng những thanh niên học sinh tuổi từ 15 tới 17,có bằng sơ học yếu lược Pháp –Việt,vào học các lớp kỹ thuật từ 2-3 năm để đến khi ra trường vừa tròn 18 tuổi sẽ bổ nhiệm làm thợ phụ hay thợ chính trong các “trại” tức các phân xưởng trong công xưởng.Trường dạy nghề Ba Son hàng năm tuyển sinh một lần, mỗi lần khoảng 200 người, và mỗi năm nhà trường cũng cho ra trường khoảng gần 100 thợ kỹ thuật các ngành nghề như sắt,tiện,nguội,đồng ống,mộc…Vào trường năm 1920,theo học ngành nguội ,nhưng qua các môn học như vẽ kỹ thuật,hình học…Năm Dảnh tỏ ra có năng khiếu và chăm chỉ nên khi ra trường anh được phòng nghiên cứu thiết kế (Bureau d’étude ) của công xưởng để mắt tới và đưa anh về làm họa đồ viên của sàn phóng dạng.Đây là nơi mà bản vẽ của các con tàu hay các chi tiết máy được vẽ to như vật thật để kiểm tra ,điều chỉnh lại thiết kế.Sau đó người ta dựa theo hình vẽ đó ,làm các khung,các hòm dưỡng mẫu để theo đó thợ rèn có thể uốn tôn cho đúng độ cong uốn lượn của vỏ tàu.Chỉ tới những năm gần đây,tin học phát triển,người ta mới không dùng sàn phóng dạng nữa còn nó đã tồn tại vài thế kỷ ,từ khi loài người biết vẽ và tính toán con tàu trên giấy.Bởi vậy ,làm họa đồ viên ,Năm Dảnh có cái nhìn tổng quát về con tàu,về các quá trình công nghệ tại công xưởng,và có điều kiện tiếp xúc với nhiều anh em thợ thuyền qua công việc.Nguyễn Hộ [1]tức Năm Hộ ,kém Năm Dảnh đúng một giáp tuổi,cùng đồng hương Gò Vấp (xã Hạnh Thông nay là phường 10,còn Năm Dảnh xã Đông Hưng Thuận) cũng vào học nghề Ba Son và được Năm Dảnh kèm cặp nên gọi là anh là chú ,”thợ chú”,thợ thày “ .Cũng như thế,Đoàn Kim Quang có biệt hiệu là “Quang Quít” cũng gọi Năm Dảnh là chú và mối tình sâu nặng về nghề nghiệp và làng quê đã gắn bó hai người với nhau suốt cả cuộc đời,cho tới ngày cùng ra Bắc và chế tạo con “tàu không số “ nổi tiếng sau này.Do làm việc chăm chỉ ,nghề nghiệp vững chãi,nên Năm Dảnh có uy tín lớn , có điều kiện giúp đỡ ,can thiệp xin anh em vào Ba Son làm việc .Chẳng hạn ,cò mi (tiếng Pháp commis –thư ký văn phòng ,ông “phán”) Tám là thân sinh của Ba Huấn (Nguyễn Văn Huấn –Phó Chủ tịch Ủy ban ND T/PHCM) .Du học bên Pháp tại trường Normal ,vì tham gia phong trào yêu nước ,bị đuổi học .Về Sài Gòn,Năm Dảnh tìm cách giới thiệu Tám cùng làm trong “Bureau d’étude” của công xưởng. Trong kháng chiến chống Pháp sau này,cò mi Tám là Giám đốc Ngân khố trên chiến khu .Không chỉ có uy tín về chuyên môn,Năm Dảnh còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội ,đặc biệt là Hội Ái hữu Ba Son ,một hình thức tổ chức công đoàn rất sáng tạo do Chi bộ Đảng Ba Son giành lấy quyền điều khiển ,tránh ảnh hưởng của các thế lực quá khích cũng như sự lũng đoạn của giới chủ. Ngày 09/03/1945, phát xít Nhật tiến hành đảo chính, hất cẳng Pháp ,độc chiếm Đông Dương.Giám đốc Ba Son Colin de Verdière bỏ chạy, công xưởng do một quan năm Nhật chỉ huy .Ngày 16/08/1945 ,được tin phát xít Nhật đầu hàng Đồng Minh vô điều kiện, Xứ ủy Nam Kỳ quyết định khởi nghĩa .Chi bộ và Hội Ái hữu Ba Son quyết định cử Đôn Văn Bầy, Phan Văn Năm và Ngô Văn Năm (Năm Dảnh) phụ trách Ban Giám đốc lâm thời sau khi Tổng khởi nghĩa thành công .Và cuốn Lịch sử Ba Son do nhà XBQDND ấn hành năm …ghi rõ :”Tại Ba Son,ngay sau khi tiếp nhận lệnh tổng khởi nghĩa ,dưới sự lãnh đạo của chi bộ,các đội vũ trang lập tức chiếm lĩnh các vị trí đã được phân công ,sẵn sàng hành động theo các phương án đã định nếu quân địch chống cự.Các đồng chí Đôn Văn Bầy,Phan Văn Năm, Ngô Văn Năm gặp viên sĩ quan Nhật chỉ huy công xưởng tuyên bố “Kể từ giờ phút này xưởng Ba Son đã thuộc quyền quản lý của nhân dân Việt Nam ,người Nhật không còn quyền hành gì tại xưởng máy này ! “Cuộc khởi nghĩa tại Ba Son đã diễn ra trong thế áp đảo hoàn toàn của cách mạng,không một tiếng súng, không một sự chống cự nào của đối phương …” Ngay sau Cách Mạng tháng Tám ,giám đốc Năm Dảnh cùng phó giám đốc Tư Bầy lo lắng ổn định sản xuất ,và chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống Pháp lâu dài.Đặc biệt sau ngày 23/09/1945 ,thực hiện “tiêu thổ kháng chiến”,tranh thủ lúc quân Pháp chưa kiểm soát được thành phố và quân Anh chưa bàn giao Ba Son cho thực dân Pháp , Chi bộ Ba Son cùng Năm Dảnh chỉ đạo công nhân bí mật tháo dỡ máy móc và các thiết bị kỹ thuật thiết yếu chuyển ra vùng ven đô .Số máy tiện ,nguội được di chuyển không nhiều,nhưng là những thiết bị quý báu cho các công binh xưởng kháng chiến sau này
Ông Giám đốc Quân giới Nam Bộ
Một bộ phận khá đông công nhân kỹ thuật Ba Son có tay nghề khá như La Văn Quan, Trần Ngọc Lạc, Nguyễn Văn Vàng …cùng với một số thợ khác của Sài Gòn đã hình thành nên binh công xưởng của Chi đội 12 do Tô Ký[2] làm Chi đội trưởng.Với vị trí quản đốc Binh công xưởng này ,Năm Dảnh đã tổ chức chế tạo được ba loại vũ khí chống càn đó là lựu đạn cần, lựu đạn phóng và địa lôi ngay những ngày đầu năm 1946.Từ Binh công xưởng nhỏ bé này ,hình thành nên những bình công xưởng số 1 và số 2 của khu 8 và nhiều lần Năm Dảnh còn giao nhiệm vụ cho một số công nhân quay trở về Thành phố đang bị địch chiếm ,liên lạc với anh em đang làm trong trại Hải Pháo của Ba Son gia công những bộ phận tinh vi ,chính xác của các loại súng bắn thẳng và lựu đạn đưa ra chiến trường .Và năm 1947,Năm Dảnh gia nhập hàng ngũ của Đảng,với người giới thiệu không ai khác,chính là Tô Ký –người đã đưa anh vào đi vào công cuộc kháng chiến của toàn dân tộc.Cho tới ngày tập kết ra Bắc,với vị trí Trường phòng Quân giới Nam Bộ,Năm Dãnh đang đi kiểm tra các xưởng quân giới miền Tây ,đã đi thẳng ra bến để xuống tàu biển.Trong khi đó người con trai duy nhất ,Ngô Xuân Quang ra đi trên tư cách thợ học việc của một binh xưởng,còn cô em của Quang đi theo đoàn học sinh miền Nam .Vài tháng sau,vợ chông người con gái Ngô thị Xuân cùng chồng tập kết bằng đường hàng không .Cả gia đình có 5 người ra Bắc nhưng chả gặp được nhau ,mỗi người một ngả và Ngô Văn Năm những ngày trên đất Bắc chủ yếu sống một mình và toàn bộ thời gian giành cho công việc
Người chỉ huy đóng “tàu không số”
Miền Bắc Việt Nam sau tháng 10/1954 vui mừng đón chào những người con Nam Bộ đem theo những kinh nghiệm của biển cả ,của công nghiệp đóng tàu vì từ chiến khu Việt Bắc trở về với cảm nghĩ như Tố Hữu diễn tả “Xưa là rừng núi là đêm /Giờ thêm sông biển lại thêm ban ngày “.Cái danh hiệu “Ba Son “ với công nghiệp đóng tàu thuyền và “Bá Nghệ Sài Gòn” với vận chuyển hàng hải của đông đảo đội ngũ cán bộ tập kết đã được trui rèn trong 9 năm kháng chiến chống Pháp là một điểm tựa vững chắc cho các nhà lãnh đạo đất nước ra những quyết sách kỹ thuật trong những năm đầu xây dựng miền Bắc và chuẩn bị cho cuộc chiến tranh thống nhất đất nước,trong khi chưa kịp đào tạo một lớp cán bộ trẻ trung từ các nước XHCN trong tương lai .Giờ đây,Ngô Văn Năm ở vào tuổi 50 ,được giao trọng trách tiếp quản, nâng cấp,phát triển các cơ sở cơ khí đảm bảo cho ngành giao thông vận tải đường bộ cũng như đường thủy bao gồm các xưởng sửa chữa ô tô ,xưởng đóng và sửa chữa sà lan ,tàu kéo rải rác tại Hà Nội,Hải Phòng, Bến Thủy của các hãng tư nhân nhỏ bé đã chạy đi Nam. Những ngày đầu những năm 55-60 ,Ngô Văn Năm chủ yếu sống tại Hải Phòng cùng những cán bộ khác-chủ yếu từ miền Nam tập kết ra Bắc- lo tổ chức bộ máy hàng hải non trẻ của Bộ Giao thông Công chính như Phòng Hàng hải do kỹ sư Lý Văn Sâm phụ trách,phòng Cơ vụ nằm trong Cục Vận tải Đường thủy do Nguyễn Thanh Ba đứng đầu nhằm tổ chức lắp ráp các loại sà lan,tàu kéo,tàu cuốc,tàu cá do Liên Xô ,Trung Quốc,Đông Đức viện trợ tại các Xưởng mang các số 1,2,3,4 . Lúc này các chuyên gia chủ yếu dùng tiếng Pháp để trao đổi kỹ thuật với cán bộ ta trong khi chưa có những người thông thạo tiếng Nga,tiếng Đức …Cục trưởng Cục Cơ khí –lúc này ông đã chuyển hẳn về Hà Nội đảm trách cương vị tư lệnh của một ngành như hậu cần cho mọi hoạt động giao thông- đã bàn luận trực tiếp rất cụ thể,chi tiết với các bạn nước ngoài bằng một thứ tiếng Pháp kỹ thuật hoàn hảo .Đó cũng là giai đoạn bận rộn để xây dựng nhà máy đóng tàu Bạch Đằng trên nền của Xưởng đóng tàu số 4 và đóng con tàu một nghìn tấn đầu tiên .Nhưng có lẽ việc tập trung nhiều công sức nhất của Ngô Văn Năm chính là xây dựng một đội ngũ các con tàu vận chuyển Bắc Nam phục vụ cho cuộc chiến tranh thống nhất đất nước.Nhận được những chỉ thị tuyệt mật từ những lãnh đạo tối cao,Ông đã cùng giám đốc Xưởng Đóng tàu 1 Trần Văn Nhận chỉ đạo việc đóng chiếc thuyền biển vỏ gỗ có sức chở 35 tấn theo mẫu của chiếc thuyền mà bà Mười Riều[3] đã bỏ tiền mua hiến cho cách mạng và cho cả người con trai duy nhất là Lê Hà cùng ba người cháu vượt sóng gió đưa ra Bắc. Vào lúc 10 giờ 30 ngày 11/10/1962, Lê Văn Một cùng chính trị viên Bông Văn Dĩa điều khiển chiếc thuyền vỏ gỗ mang tên „Phương Đông 1“ –chính là chiếc thuyền vận tải 35 tấn mang số hiệu thiết kế 6214 của Phòng kỹ thuật do Ngô Văn Năm chỉ đạo thiết kế và thi công – đã rời bến K 15 Đồ Sơn vận chuyển 28 tấn vũ khí vào Nam và cập bến Vàm Lũng, Tân An, Ngọc Hiển, Cà Mâu, mở đường cho “Đường Hồ Chí Minh trên Biển” .Để có những thiết bị giống như của phương Tây trên các thuyền miền Nam, Cục trưởng Cục Cơ khí đã cùng các Công ty Xuất nhập khẩu máy đi khảo sát máy móc tại các nước XHCNđặc biệt là tại Đông Đức.Kỹ sư đóng tàu Đoàn Ngọc Hùng ,con trai út Giám đốc Đoàn Kim Quang tới nay vẫn nhớ những quả táo tây mà ông Năm đã đem về từ nước ngoài cho người con của “chú Quang “ thân thiết .Như ta đã biết,tại Ba Son từ lâu đã hình thành nên các mối quan hệ “thợ thày”,”thợ chú” của những người người đi trước hỗ trợ giúp đỡ người đi sau,đặc biệt là những người thợ đồng hương vùng ven đô như Gò Vấp,Hóc Môn,Củ Chi …Mối quan hệ đó giữa Năm “Dảnh”,Quang “Quít”,Năm “Cà Dom” …kéo dài thân thiết hàng chục năm qua lửa đạn kháng chiến và nay cùng cộng tác trong một đề án cực kỳ bí mật ,đóng con “ tàu vận tải 100 tấn “ vỏ thép ,nhưng thực chất là một tàu vận tải chiến đấu với ký hiệu của những người thiết kế là số 6223 .Con tàu đã được đóng một loạt 4 chiếc tại Xưởng Đóng tàu 3 của Đoàn Kim Quang ,sau đó được đóng hàng loạt tại nước ngoài ,là đội tàu mang tên “tàu không số” huyền thoại với tấm hình chụp con tàu từ máy bay của Không Quân Hoa Kỳ mà ngày nay tấm hinh đó trở thành biểu tượng của Lữ đoàn 125 .Để đóng được con tàu có khả năng chịu sóng gió tốt như vậy,trong điều kiện kỹ thuật những năm 60 của thế kỷ trước,ngoài những nỗ lực của các nhà thiết kế trẻ,không thể không nói tới những tìm tòi ,cố gắng của những người thi công tại xưởng của Đàon Kim Quang (Quang Quít) với phó giám đốc kỹ thuật trực tiếp là Phạm Văn Năm (Năm Cà Dom ) kể cả một thợ rèn nhiều kinh nghiệm là Ngô Văn Bánh (Tám Bánh) em họ của Ngô Văn Năm ,cũng là “dân” Ba Son tập kết .
Một người hiền từ,uyên bác
Đó là nhận xét của tiến sỹ kỹ sư đóng tàu Nguyễn Cảnh Thanh về người lãnh đạo của mình trong những năm tháng mà anh lo thiết kế những chiếc tàu Tự Lực sức chở 50 tấn phục vụ cho vận chuyển Bắc Nam .Còn kỹ sư Nguyễn Hữu Bảo ,người đã được Cục trưởng Ngô Văn Năm tới thăm khi anh đang học năm cuối khoa điện , cùng với Nguyễn Cảnh Thanh tại Đại học Giao Thông Thượng Hải ,cố gắng tìm bức hình chụp chung ba người ,nhưng thật đáng tiếc,đã bị thất lạc.Được sự chỉ bảo của Bác Năm,Nguyễn Hữu Bảo đã có những đóng góp xứng đáng.Anh là người đứng đầu nhóm tác giả của chiếc ca nô phá lôi không người lái mang tên T-5,đã được giải thưởng Hồ Chí Minh .Nhưng người gần gũi , trực tiếp làm việc với Cục trưởng Ngô Văn Năm không ai khác chính là kỹ sư Trịnh Xương ,người mở đầu cho việc thiết kế tàu thuyền của nước Việt Nam độc lập .Nếu những người thợ Ba Son hay Bá Nghệ Sài Gòn cùng với một vài kỹ sư ít ỏi như Lý Văn Sâm,Lê Bảo là thuộc thế hệ học tập kỹ thuật của Pháp những năm 40-50 thì Trịnh Xương cũng như Hồ Quang Long,Lương Văn Triết,Đào Vũ Hùng, Lê Tịnh Tiết…là những nhà kỹ thuật trẻ vừa được đào tạo từ Liên Xô ,Trung Quốc trở về .Làm việc với các chuyên gia trẻ,ông luôn có thái độ chân tình,lắng nghe vủa một lão làng trong nghề đóng tàu.Trong việc chỉ đạo đóng tàu “vận tải 100 tấn” ,ông đã đưa ra nhiều giải pháp cụ thể ,sau khi đã lĩnh hội các yêu cầu từ các nhà lãnh đạo như Phạm Hùng, Trần Văn Trà ,để bàn bạc với Trưởng phòng Thiết kế Trịnh Xương .Chính với sự điều hành khoa học và cẩn trọng này đã góp phần tạo nên những con tàu “không số “ mãi mãi được ghi trong lịch sử cuộc chiến tranh thống nhất đất nước .Cũng chính thái độ chân thành học tập suốt đời của nhà lãnh đạo đã khiến kỹ sư Trịnh Xương –người vừa được tặng thưởng huân chương Độc lập hạng Ba về những đóng góp cho cuộc chiến tranh vừa qua-luôn nhắc tới nhiều kỷ niệm sâu sắc với người lãnh đạo kỹ thuật hơn mình 30 tuổi đời và 40 tuổi nghề “…Mặc dù không có điều kiện học tập có bài bản, Ngô Văn Năm ngay trong những ngày đi làm thợ đã tỏ ra say mê công nghệ đóng tàu thủy, quyết tâm tìm mọi cách làm giàu kiến thức nghề nghiệp của mình, mong có ngày đem hiểu biết về công nghiệp biển phục vụ cho Tổ Quốc. Trong thời gian làm thợ phóng dạng tại Ba Son, thấy các kỹ sư Tây xé bỏ các bản tính bản vẽ tàu thủy, đặc biệt là các bản hướng dẫn tính stabilité (tính ổn định) cho tàu, không muốn truyền nghề cho dân bản xứ, Ngô Văn Năm đã cố lục lọi tìm trong thùng rác những miếng giấy rồi cố ghép lại. Khi bước vào cuộc chiến tranh chống Pháp, anh đã có những hiểu biết nhất định về tàu thuyền từ những cách học “lỏm” vất vả như vậy, để có thể đứng vững trên cương vị người tổ chức những bước đi ban đầu của nền công nghiệp đóng tàu non trẻ.” Có lẽ đó là hình ảnh đáng ghi nhớ nhất về người đầu tiên giữ vị trí đứng đầu ngành công nghiệp biển của đất nước từ thân phận nô lệ đã “rũ bùn đứng dậy sáng lòa “ .đặc biệt vào mùa Thu năm nay,mùa Thu thứ 70 mà người thợ Ngô Văn Năm giữ vị trí giám đốc một công xưởng hiện đại vào bậc nhất Đông Nam Á thời bấy giờ .Điều đáng tiếc là đã có con phố ngay sát Ba Son mang tên người Anh hùng Lao động được Chủ tịch Hồ Chí Minh phong tặng vào ngày đầu năm 1967 nhưng không phải ai cũng biết tới Ông ,kể cả những người đang làm việc trong ngành công nghiệp biển và thật đáng tiếc,cả những sĩ quan hải quân ! Những bài học của cuộc đời Ngô Văn Năm đủ để chúng ta suy ngẫm về chiến lược phát triển công nghiệp biển mà nếu suy rộng ra ,có thể tránh được những thảm họa như “vụ Vinashin ,Vinalines”.Trong một bài báo ngắn ngủi khó có thể tiếp cận vấn đề này một cách cặn kẽ.Phát triển công nghiệp biển với kết quả cuối cùng phải là tạo nên “Sức mạnh Biển” của một quốc gia ,trước hết là sức mạnh hải quân làm nền tảng cho các ngành kinh tế biển .Với đồng vốn to lớn,tiếc thay ,Vinashin đầu tư dàn trải,nhằm vào những loại tàu to lớn để xuất khẩu,biến các xưởng trở thành một công trường đại thủ công quản lý kém cỏi , gia công xuất khẩu như các ngành gia công dệt may,đóng giày đơn giản khác,trong khi thị trường đóng tàu thế giới đã phân khúc và cạnh tranh quyết liệt.Những xưởng đóng tàu khác,chủ yếu là của nước ngoài tập trung vào các loại tàu thiết thực ,có số lượng sử dụng lớn trong nước lại đã thành công trong những năm qua với đồng vốn hợp lý .Cũng như thế,với Vinalines ,thay vì tập trung xây dựng đội tàu vận chuyển mang cờ Tổ quốc mạnh mẽ về cơ sở vật chất và con người ,chúng ta đã tung tiền chạy đua theo các cuộc mua bán tàu thu lãi rầm rộ một thời hoặc mua tàu rồi cho thuê ngồi lấy lãi !.Khi thị trường thế giới sụt giảm,những con tàu trở nên hoang phế ,vật vờ với số tiền vay lãi khổng lồ đè lên đầu toàn dân .Có lẽ vì trong quá khứ,những người đứng đầu ngành công nghiệp biển như Ngô Văn Năm đã có một thời từ trong quân ngũ,trưởng thành từ trong khoí lửa và nghèo đói,lo lắng chắt chiu từng đồng vốn ,nên sự gắn bó quân dân trong việc đóng các con tàu phục vụ chiến tranh là nhiệm vụ hàng ngày.Trong khi đó ,cho tới tận hôm nay ,hình như đã có mấy ngành đóng tàu riêng rẽ trong một công nghiệp biển nhỏ bé của nước ta .Đó là đóng tàu dân dụng (thuộc SBIC trước đây là |Vinashin),đóng tàu quân dụng (thuộc Tổng cục Quốc phòng) và đóng tàu dầu khí (thuộc Petro Vietnam),tất cả đều dùng nhiều nguồn lực và yêu cầu đầu tư lớn .Các nhà máy trong cùng một ngành ít hợp tác với nhau nói chi tới việc hợp tác để tạo nên một công nghiệp biển thống nhất mới có đủ sức mạnh vì như chúng ta đều biết ,đầu từ cho công nghiệp biển cực kỳ tốn kém .
Một chiều thu vàng,ngồi nói chuyện với Ngô Xuân Quang,con trai duy nhất của người anh hùng trong căn nhà khang trang gần sân bay Tân Sơn Nhất,tôi hỏi đùa anh :đây có phải là “hương hỏa” của Cục trưởng anh hùng ? Anh cười ,đúng là hương hỏa ,nhưng hương hỏa của cha ông để lại.Như ta đã biết,cả nhà Ngô Văn Năm có 5 người tập kết ra Bắc .Mẹ anh Quang –bà Bành thị Chiêu ở lại với người con gái lớn và con út đã tiếp tục sinh sống trên mảnh đất quận Gò Vấp trong tình yêu thương và kính trọng của xóm làng.Trong quá trình đô thị hóa,đất đai có giá trị .Từ mảnh đất ven đô ,gia đình anh đã có vài căn nhà cho con cháu dù ông Cục trưởng đã trả nhà công vụ sau khi mất vào năm 1980.
Bình luận trên FB
- Doan Phat, Lâm Lương, Lê Hoàng Châu and 24 others like this.
- 2 shares
Phan Vĩnh Trị Cái tít làm hỏng bài báo. Bây giờ dị ứng nặng với các loại chiến lược. Từ xưa đến nay chẳng có cái chiến lược nào thành công.- Do Thai Binh Cụ Phan Vĩnh Trị ới ! Có lẽ họ muốn dấu chữ Ba Son vì "nhậy cảm" với Tư bản Đỏ đã mua sạch Ba Son và dấu chữ Năm Hộ vì người công nhân Ba Son thực thụ này đã chuyển sang pro-Tư Bản thật (tức không đỏ không đen)
