và tiếp tục
tại đây
Vừa qua ,trên các phương tiện truyền thông Ba Lan như Nhật báo Baltic (Dziennik Bałtycki),Cổng thông tin hàng hải (Portal morski) …đều đăng một tin vui về việc huấn luyện đào tạo Hải quân Việt Nam: ngày 02 /07/2014 tại Xưởng đóng tàu mang tên Conrad thuộc MarPro (Marine Projects) ở Gdansk đã làm lễ đặt ky đóng chiếc tàu buồm huấn luyện cho Hải quân Việt Nam với người thiết kế là Công ty Choren Design & Consulting ,một công ty thiết kế thành lập năm 1989 với người sáng lập là kỹ sư Zygmunt Choren ,người được coi là “Cha đẻ Tàu buồm” của Ba Lan .Chúng ta thử tìm hiểu về sự kiện này như thế nào ?
Tàu buồm Iskra căng hết các cánh buồm trong cuộc thi "Cutty Sark Tall Ship Race"
Tại sao lại phải dùng tàu buồm để huấn luyện ?
Là một dân tộc gắn liền với biển cả,dân ta được lịch sử hàng hải thế giới cho là một trong những dân tộc đã phát minh ra những cánh buồm .Trên biển cả ,chúng ta đã góp phần với nhân loại nhiều kiểu dáng buồm :buồm cánh dơi,cánh kèo trên các con thuyền ngoài Bắc,các loại buồm chữ nhật, buồm tam giác trên những chiếc nốc Huế,ghe bầu ,ghe nang …cho tới những thuyền buồm Hà Tiên vùng vịnh Thái Lan.Cuộc cách mạng cơ giới đã đẩy lùi những cánh buồm ra khỏi cuộc chơi hàng hải nhưng buồm đã kết thúc bằng một sự kiện khá thú vị đó là “Kỷ nguyên vàng của buồm” vào những năm giữa thế kỷ 19 với các cuộc đua của những thuyền buồm chở chè loại clipper trên tuyến đường Phúc Kiến Trung quốc về London Anh Quốc.Xác một trong những chiếc tàu buồm nổi tiếng đó,chiếc Taiping hiện còn nằm lại trong quần đảo Trường Sa của chúng ta.Bắt đầu là máy hơi nước,rồi động cơ diesel,tua bin,động cơ hạt nhân dần dần chiếm chỗ những cánh buồm trắng phau trên các con tàu.”Thất nghiệp” ,buồm ngày nay trở thành “thày dạy” huấn luyện kỹ năng cho người đi biển và xuất hiện trên những du thuyền mong truyền cảm hứng đại dương cho con người cũng như trên các mega yacht cực kỳ đắt tiền trong các hội chợ tại vương quốc xa xỉ Monaco.
Trên các con tàu viễn dương hiện đại,người đi biển được bao bọc trong căn phòng chỉ huy cao hơn nước biển có khi tới 10 mét,được điều hòa mát rượi,và yên tĩnh vô cùng .Biển cả với anh chỉ còn là những nhấp nháy xanh sáng trên màn hình các loại máy tính và những tiếng rì rào của hàng loạt thiết bị điện tử hàng hải .Nhưng đi biển không phải là một cuộc du ngoạn nhẹ nhàng mà thực chất mỗi chuyến đi là một “phiêu trình hàng hải” đầy cam go ,cạm bẫy .Biển cả trông hiền hòa là vậy nhưng đầy sức mạnh phá phách khi nó nổi giận trong các trận bão tố,sóng thần ,khi ta không trông thấy kẻ thù dấu mặt đang ẩn nấp với đủ loại thủy lôi ,UAV,tàu ngầm hòng tiêu diệt ta để bành trướng chủ quyền trên biển !Bởi vậy,tại tất cả các trường huấn luyện đào tạo nghề biển,các học viện hải quân đều huấn luyện kỹ năng tồn tại trong trạng thái nguy cấp nhất ,khi con tàu đã mất hết sức sống ,điện tắt,khoang tàu ngập lụt,máy liên lạc sự cố …Lúc này ,con người phải vận dụng mọi kỹ năng chiến đấu,bảo vệ sinh mạng bản thân và đồng đội .Và phương tiện huấn luyện không gì hay hơn là những cánh buồm .Trên thuyền buồm ,bất kỳ lúc nào ta cũng tiếp cận với thiên nhiên,ta thành thạo với tất cả những yêu cầu của môn thủy nghiệp căn bản đó là :nút dây,bơi lội,cứu sinh ,cấp cứu,chèo thuyền …Chính vì thế,một đội ngũ thủy thủ Việt Nam đang được huấn luyện trên một chiếc tàu buồm,đó là chiếc Iskra
Thực tập trên tàu buồm Iskra
Chiếc chuông đồng trên tàu IskraĐể thành thạo chỉ huy con tàu huấn luyện ,đội ngũ thủy thủ Việt Nam gồm 30 người hiện nay đang được huấn luyện trên một chiếc tàu cũng thuộc loại barkentine .Đó là chiếc ORP Iskra ,có nghĩa là Tàu “Tia lửa “ của Hải quân Ba Lan (ORP Okręt Rzeczypospolitej Polskiej –Tàu của Cộng hòa Ba Lan ) . Tàu thuộc loại barkentine theo sê ri Pogoria[1] là tàu buồm đầu tiên được đóng tại Xưởng Lê nin Gdansk vào năm 1980 ,tiếp theo đó là các chiếc cùng sê ri như Iskra ,Kaliakra (cho Bulgaria) Con tàu này được Zygmund Choren thiết kế và đóng năm 1982 nhằm thay thế cho chiếc tàu buồm huấn luyện cùng tên Iskra đã cũ kỹ (đóng năm 1929) phải giải bản .Tàu Iskra có các đặc tính : MMSI: 261203000, lượng chiếm nước 380 tấn,dung tải 299 BRT,chiều dài toàn bộ 49 mét,chiều rộng 8 mét,mớn nước trung bình 3,8 mét,mớn mũi 3,6 mét,mớn đuôi 4 mét,chiều cao tối đa 33,5 mét,động lực phụ ngoài buồm diesel Volvo Penta D9MH công suất 355 CV (261 kW),chân vịt đường kính 1,5 mét,tốc độ tối đa 9 hải lý/giờ.Biên chế trên tàu bao gồm 5 sĩ quan,4 hạ sĩ quan và 9 thủy thủ.Trường học bao gồm 2 sĩ quan huấn luyện và bác sĩ,45 học viên .
Tàu Iskra đã thực hiện một chuyến đi vòng quanh thế giới vào năm 91-92 và luôn tham gia các cuộc đua tàu buồm toàn cầu mang tên Cutty Sark và đã giành được giải thưởng vào các năm 2000,2007 .Những nước dùng tàu barquentine để huấn luyện hải quân là Anh,Bỉ,Indonesia,Chi lê,Ba Lan…Một số nước dùng các loại tàu buồm lớn hơn . Đây là một tàu thuộc loại barquentine theo tiếng Anh ,barkentina theo tiếng Ba Lan , hay còn gọi là barque ,tức là tàu có ba cột buồm .Loại buồm này có xuất xứ từ tây bắc châu Âu và Mỹ ,khác hẳn với các loại buồm của chúng ta là các buồm thu lại được quanh thép buồm (Junk sail) ,buồm treo trên các barquentine là những buồm tứ giác (square-rigged)
Cuộc đua tàu buồm huấn luyện trên toàn cầu
Cuộc đua toàn cầu các tàu buồm có tên là ‘Tall Ships Race” được tổ chức từ năm 1997 tới 2003 do Cutty Sark Whisky tài trợ ,từ năm 2004 tới 2010 do Antwerp Hà Lan và 2010- 2014 do thành phố Szczecin Ba Lan tài trợ.Những cuộc đua đó khích lệ các con tàu thuộc tổ chức Sail Training International ,tập hợp được tất cả các loại tàu buồm to nhỏ mà tên gọi lóng là “anh chàng cao kều tall ship” cùng tham gia .
Nước Anh với truyền thống hàng hải lâu đời ,đã có nhiều công ty chuyên thiết kế yacht,tàu buồm ,trình diễn tại nhiều hội chợ quốc tế ,trong đó có hội chợ Monaco.Nổi bật lên là nhà thiết kế Colin Mudie với một loạt tàu thuyền buồm cổ xưa của người La Mã,Anh ...trong đó có cả chiếc mảng Sầm Sơn mà Tim Severin và Lương Viết Lợi đã thực hiện chuyến viễn du 5500 dặm trên Thái Bình Dương.Ông cũng là người thiết kế chiếc tàu buồm huấn luyện của Hải quân Ấn độ mang tên “Sudarshini” có nghĩa là “Nữ thần Sudari xinh đẹp”.(LBT= 54 x 8,30 x 4,5 mét;cột buồm 33,5 mét).Tàu đã viếng thăm Đà Nẵng vào Tết Dương lịch 2013 với con tàu vừa “ra lò” vài tháng !
Giới hàng hải Ba Lan biết tới Zygmunt Choreń (sinh năm 1941) như “Cah đẻ của tàu buồm” của nước này.Tốt nghiệp trường Bách Khoa Gdansk , sau đó học tiếp Trường Đóng Tàu Leningrad LKI và nhận bằng kỹ sư vào năm 1965.Bằng thuyền trưởng tàu buồm ,là thành viên tham gia cuộc đua thuyền buồm vòng quanh thế giới Whitbread lần thứ nhất (1973-1974) ,giảng dậy tại Bách khoa Gdansk (1965-1968) sau đó chuyển sang làm việc tại Phòng thiết kế của Xưởng Gdansk.Từ năm 1978 là kỹ sư trưởng thiết kế tàu buồm của Xưởng Gdansk.Ông đã thiết kế những tàu buồm nổi tiếng thế giới như chiếc Royal Clipper,Frederic Chopin và đặc biệt là con tàu fregate “Dar Młodzieży” –“Quà tặng cho Tuổi trẻ “ và năm chiếc tàu buồm tương tự như thế cho Liên Xô (các chiếc Druzhba,Khersones,Mir,Pallada,Nadezhda) .Công ty thiết kế Choreń Design and Consulting do ông sáng lập vào năm 1992 ,vào lúc chuyển Ba Lan đổi thể chế cùng với sự tan rã của Xưởng Lê Nin Gdansk ,đã tiếp tục phát huy tài năng của một kỹ sư đã sở hữu những bản thiết kế tạo ra trên 17 con tàu buồm đang chạy xuôi ngược trên đại dương dưới ngọn cờ các nước Ba Lan,Bulgaria,Nga,Ukraine,Đức,Phần Lan,Nhật Bản và Panama.Hiện nay Công ty Choren có 10 kỹ sư cơ hữu tài năng,tất cả trước đây đều làm trong Xưởng Lê Nin Gdansk ,ngoài ra còn có một số kỹ sư cộng tác khi cần thiết
Tàu buồm huấn luyện Sudarshini vào cảng Đà Nẵng
Cha đẻ tàu buồm Ba Lan
Tàu buồm huấn luyện của Hải quân Việt Nam
Hiện nay ,theo chúng tôi biết, con tàu chưa được đặt tên nên trên các cấu kiện của con tàu tại Xưởng của Cty MarPro Ltd đều ghi mã số là SPS-63
Được cải tiến từ các thiết kế của Pogoria ,Iskra ,con tàu SPS-63 có các đặc tính :
-Chiều dài toàn thể 67 mét ;chiều dài theo mặt boong 58,3 mét
-Chiều rộng 10 mét
-Mớn nước 4 mét
-Tổng diện tích buồm 1400 mét vuông .3 cột buồm cao 40 mét
-Định biên 30 người .Học viên :80
Như vậy nó hơi lớn Iskra và cũng nằm trong các kích thước của tàu huấn luyện Hải quân Ấn độ Sudarshini.Công ty nhận đóng con tàu có tên tắt là MarPro viết tắt các chữ Marine Projects Ltd được thành lập vào năm 1989 từ một số kỹ sư xuất thân từ Xưởng Lenine Gdansk.Ban đầu ,họ mua được mảnh đất nhỏ trên đảo Ostrow ,gần với Xưởng Lenine và chỉ tập trung làm các thiết kế công nghệ phụ giúp cho đóng tàu Ba Lan và nước ngoài .Tới năm 1999,việc làm ăn ngày càng khấm khá,MarPro mua được mảnh đất mới ven sông Vistula ,trong khu công nghiệp cảng Gdansk và ngày cang hiện đại hóa công xưởng.Năm 2003,MarPro thành lập một công ty con tên là Conrad ,chuyên chế tạo các yacht sang trọng,các loại thuyền buồm .Việc được tên này có ý nghĩa rất lớn vì ,như ta đã biết, Joseph Conrad là thuyền trưởng-nhà văn Anh gốc Ba Lan nổi tiếng thế giới ,với những tác phẩm đã được dựng phim,và đưa vào sách giáo khoa tiểu và trung học.Một chiếc tàu buồm mang tên Joseph Conrad đã từng nhiều lần vòng quanh thế giới hiện nay được triển lãm tại Bảo tàng Mystic Hoa Kỳ. Điều đặc biệt là tàu buồm này có trang bị 4 súng máy WKM – Bm cỡ 12,7 mm do nhà máy Tarnow (Zakłady Mechaniczne Tarnów SA) để ngoài việc huấn luyện còn làm công tác tuần tra trên biển .
Theo dự kiến ,tàu buồm huấn luyện này sẽ về Việt Nam vào mùa thu năm nay .Những người chơi thuyền buồm chúng ta rất vui mừng khi đội tàu Việt Nam có con tàu này .Và còn nhiều chuyện quanh những cánh buồm ,những phong tục tập quán biển của buồm mà ngày nay chúng ta mới đề cập tới !
Trên Facebook cũng có nhiều bạn Ba Lan đưa tin về sự kiện này , các bạn có thể tìm đọc
Hình bên bản vẽ của tàu buồm huấn luyện của Hải quân Việt Nam
Vui mừng trong ngày lễ đặt ky .Đứng giữa là thuyền trưởng Đàm Xuân Tuấn của Học viện Hải quân Nha Trang và lãnh đạo Marine Project Ltd trong đó có Phó Giám đốc kỹ sư Stanisław Bobowiec và kỹ sư trưởng Tadeusz Zieliński
Tàu nằm trên triền của Xưởng Conrad
Phân đoạn tàu được cẩu lên trong lễ đặt ky
Xưởng Conrad của Marine Projects Ltd
Nhà thiết kế Zigmunt Choren bên lá cờ Việt Nam
[1] Tên Pogoria là địa danh quê hương của ông trùm truyền thông Ba Lan thời đó là Maciej Szczepanski,"bồ tèo" của Tổng Bí thư Đảng Công nhân Thông nhất Ba Lan Edward Gierek ,người tiếp nối Gomulka và gắn liền với sự kiện Công Đoàn đoàn Kết .Tàu buồm Pogoria được chế tạo với mục đích phục vụ một số chương trình truyền thông của Maciej vì cánh buồm luôn là câu chuyện hấp dẫn !