Nhà sử học chuyên về Gulag,giám đốc Bảo Tàng Quốc Gia Gulag vừa qua đời

Trên chuyến bay trở về nhà ,cũng nhờ tờ báo giấy “Thời Báo Moskva” đọc miễn phí giống như báo Nhân Dân trên các chuyến Vietnam Airlines mà tôi được biết nhà sử học chuyên nghiên cứu về Gulag,giám đốc Viện Bảo Tàng Quốc Gia Gulag vừa qua đời ngày 18 tháng Bảy ở tuổi 93,tức là còn kém mẹ tôi hiện đang sống  với chúng tôi tại Sài Gòn tới 5 tuổi.Gulag,một cái tên hãi hùng,mà nhiều bạn đã biết tới thông qua tác phẩm “Quần Đảo Ngục Tù” của nhà văn Solzhenitsyn đạt giải Nobel năm 1970.Cuốn sách viết về hệ  thống ngục tù Gulag của Liên Xô,khắc nghiệt và kinh khủng,một hệ thống cải tạo lao động bắt buộc dành cho những người bất đồng chính kiến ,những “kẻ thù của nhân dân” hay theo ngôn ngữ ta hiện nay là các “thế lực thù địch”Sau năm 1989,cuốn sách được xuất bản rộng rãi tại Nga và được đưa vào tác phẩm bắt buộc phải đọc của học sinh trung học Nga.

Sân bảo tàng với trạm gác,dây thép gai và chân dung những tù nhân điển hình 

Từ năm 1929 tới năm 1953 ,khoảng 14 triệu người đã được đưa vào đây,nhiều người không trở về.Đọc về thân phận ông giám đốc tên là Anton Antonov-Ovseyenko vừa qua đời,tôi bỗng nhớ lại những nhà lãnh đạo Hải Quân Xô Viết,cả bốn ông Tư lệnh đầu tiên đều là khách mời vào trại Gulag rồi bị bắn chết vào những năm 30 ,với cái tội “kẻ thù của nhân dân” hay nói chính xác là “kẻ thù của Stalin”.

Mạng lưới Gulag trên toàn Liên Bang Xô Viết

Anton sinh năm 1920 trong một gia đình Cộng Sản nòi.Bố ,Vladimir ,là người cùng Trotsky và nhiều đồng chí khác góp phần  xây dựng nên chính quyền Xô Viết.Vì là bạn thân của Trotsky nên Vladimir bị Stalin nghi ngờ ,tống giam.Sau được phục hồi và lại bị bắt lại và xử tử năm 1938 .Mẹ ông cũng bị bắt giam và tự vẫn trong tù và bản thân Anton cũng bị bắt giam vào năm 1940 khi tròn 20 tuổi.Mười ba năm trong trại tâp trung,trải qua nhiều nhà tù khác nhau đã giúp cho Anton nghiên cứu và hoàn thành tác phẩm “Thời đại Stalin:chân dung một bạo chúa”.Cuốn sách chỉ được xuất bản sau khi nước Nga thực hiện perestroika và hơn ai hết ,ông xứng đáng là giám đốc một bảo tàng mang tên “Bảo Tàng Quốc Gia Gulag”.Một bảo tàng khiêm tốn nằm trong khu trung tâm thủ đô Moskva ,không xa điện Kremli cũng như phố Lubyanskaya ,nơi có trụ sở NVD sau là KGB khét tiếng,nơi phát ra các thông báo triệu tập tới Gulag! 

Trong thời gian thăm Moskva,nhà trọ Napoleon của chúng tôi chỉ cách số nhà 16 phố Petrovka ,nơi đặt trụ sở của Bảo Tàng có 15 phút đi bộ.Vượt qua nhiều tiệm thời trang trong đó có cả cửa hàng Louis Vuiton,chúng tôi qua một giàn những khung vòm đi vào một cái sân chằng chịt dây thép thé pgai cùng chân dung những tù nhân nổi tiếng.Hướng dẫn viên trong trang phục như lính gác trại hướng dẫn chúng tôi tìm hiểu về Gulag trong khi ông giám đốc tuổi đã cao và suy kiệt vì nhiều năm ngục tù chỉ có mặt vài giờ trong hai ngày một tuần.Và giờ đây ông đã trở về thế giới bên kia sau khi đã hoàn thành được nhiệm vụ vạch trần cái ác đối với cha mẹ ông và hàng chục triêu người khác.Bảo tàng này được nhiều người đánh giá là hạng mục thứ 5 cần tới xem khi thăm thú Moskva cũng như Nhà Kinh Hoàng tại Budapest,cuộc sống Công Hòa Dân Chủ Đức DDR tại Berlin,Bảo Tàng KGB tại Praha …Tất cả góp phần cho chúng ta hiểu được một giai đoạn lịch sử hiện đại ,rất gần gũi với dân ta !

             

Giám đốc Anton giới thiệu cuốn sách do ông viết có tấm hình người cha Vladimir,đã bị hành quyết năm 1938

Bài báo kết thúc với những dòng chữ …”Phải trải qua nhiều tranh đấu với nghị lực sắt thép của Anton,kể cả với những thế lực muốn phục hồi chủ nghĩa Stalin,cuối cùng bảo tàng đã được mở cửa vào năm 2001.Nhờ có cá tính mạnh mẽ,ông đã có thể sống sót trong những tình huống mà với người bình thường đã chết từ lâu rồi “ nhà sử học Sheboldayev kết luận.

Vừa lúc,cơ trưởng thông báo máy bay sắp hạ cánh,nhiệt độ thành phố Hồ Chí Minh 35 độ C!